बुद्धिमत्ता (आकलन व सूचना पालन)

 ✅ *सांगली जिल्हा परिषद आयोजित गुणवत्ता शोध परीक्षा इयत्ता तिसरी, चौथी व पाचवी शिष्यवृत्ती परीक्षेसाठी उपयुक्त सराव प्रश्नमाला...*

⏫ *यशवंत प्रश्नमाला*

⏫ *श्री. संदिप पाटील सर, दुधगांव. 9096320023.*

⏫ *बुद्धिमत्ता (आकलन व सूचना पालन)*

****************************

*खाली दिलेल्या प्रश्नांच्या अचूक उत्तर असलेल्या पर्यायी क्रमांकाचे वर्तुळ रंगवा.* 

****************************

१) खालील शब्दांमध्ये 'सूर्य' साठी आलेले समानार्थी शब्द किती आहेत?

दिनकर, रजनी, प्रभाकर, आदित्य, भास्कर, चंद्र, विवस्वान

१) ३

२) ४

३) ५

४) ६

---

२) ‘नाशिक जिल्ह्यातील त्र्यंबकेश्वर येथे पावसामुळे वाहतूक काही काळ विस्कळीत झाली.’

या वाक्यात अकारान्त अक्षरांची संख्या ही ईकारांत अक्षरांच्या संख्येपेक्षा कितीने जास्त अथवा कमी आहे?

१) २ ने जास्त

२) १ ने कमी

३) ३ ने कमी

४) ४ ने जास्त

---

३) राजा, तलवार, आकाश, भालदार, झुंजार हे शब्द वर्णानुक्रमे लावले असता दुसऱ्या व चौथ्या शब्दाच्या मध्ये कोणता शब्द येईल?

१) आकाश

२) भालदार

३) झुंजार

४) तलवार

---

४) खालील शब्दांतील सर्वनामांची संख्या ही क्रियापदांपेक्षा कितीने जास्त आहे?

मी, ती, तो, ला, जा, धू, ओ, बी, ही, की, शी

१) २ ने जास्त

२) ३ ने जास्त

३) ४ ने जास्त

४) ५ ने जास्त

---

५) 'श म च ण य र ल ष न ब त स ह' या अक्षरमालेतील "श" आणि "य" दरम्यान जेवढी अक्षरे आहेत, तेवढीच अक्षरे कोणत्या दोन अक्षरांदरम्यान आहेत?

१) य आणि ष

२) न आणि स

३) म आणि ल

४) ल आणि त

---

६) 'माझ्या आजोबांची शाळा गावाच्या मध्यभागी आहे.' या वाक्यात दोन अक्षरी शब्द किती आहेत?

१) ३

२) २

३) ४

४) ५

---

७) खालील शब्दांपैकी जोडशब्द किती आहेत?

पाणथळ, घरदार, हळूहळू, चंद्रकोर, गोडधोड, सगेसोयरे

१) २

२) ३

३) ४

४) ५

---

८) ‘रु, फु, ख, पा, ल’ या अक्षरांपासून तयार होणाऱ्या योग्य शब्दात शेवटचे अक्षर कोणते असेल?

१) ल

२) पा

३) ख

४) रु

---

९) 'वेडावाकडा' या शब्दातील अक्षरांपासून पुढीलपैकी कोणता शब्द तयार होऊ शकत नाही?

१) डावा

२) कडा

३) वाडा

४) देवा

---

१०) विघ्नेश्वर, प्रज्ञा, कर्तृत्व, छत्रपती, संस्कृती, शत्रू या शब्दांत दोन जोडाक्षरे असणारे शब्द किती आहेत?

१) २

२) ३

३) ४

४) ५

---

खाली प्रत्येक प्रश्नाचे अचूक उत्तर आणि त्यामागील स्पष्टीकरण दिले आहे:

---

१) खालील शब्दांमध्ये 'सूर्य' साठी आलेले समानार्थी शब्द किती आहेत?

शब्द: दिनकर, रजनी, प्रभाकर, आदित्य, भास्कर, चंद्र, विवस्वान

समानार्थी शब्द (सूर्यासाठी):

दिनकर

प्रभाकर

आदित्य

भास्कर

विवस्वान

➡ रजनी = रात्र

➡ चंद्र = चंद्रमा

✅ उत्तर: ३) ५

---

२) अकारान्त अक्षरे आणि ईकारांत अक्षरे मोजणे:

वाक्य: "नाशिक जिल्ह्यातील त्र्यंबकेश्वर येथे पावसामुळे वाहतूक काही काळ विस्कळीत झाली."

अकारान्त शब्द (शेवटी ‘अ’ येणारे): नाशिक, जिल्ह्यातील, त्र्यंबकेश्वर, वाहतूक, काळ, विस्कळीत - 6

ईकारान्त शब्द (शेवटी ‘ई’ येणारे): काही, झाली — 2 (फक्त झाली)

✅ पण अक्षर मोजायची आहे —

=> ईकारांत = २, अकारांत = ६

✅ उत्तर: ४) ४ ने जास्त ने कमी

---

३) वर्णानुक्रम:

शब्द: राजा, तलवार, आकाश, भालदार, झुंजार

वर्णानुक्रमानुसार क्रम:

१) आकाश

२) झुंजार

३) तलवार

४) भालदार

५) राजा

दुसरा: झुंजार

चौथा: भालदार

मधला शब्द: तलवार

✅ उत्तर: ४) तलवार

---

४) सर्वनाम आणि क्रियापद मोजणी:

शब्द: मी, ती, तो, ला, जा, धू, ओ, बी, ही, की, शी

सर्वनाम: मी, ती, तो, ही, — ४

क्रियापदे: जा, धू — २

४ - २ = २ ने जास्त

✅ उत्तर: १) २ ने जास्त

---

५) "श" आणि "य" दरम्यानची अक्षरे:

अक्षरमाला: श म च ण य र ल ष न ब त स ह

"श" आणि "य" दरम्यान: म, च, ण → ३ अक्षरे

कोणत्या दोन अक्षरांमध्ये ३ अक्षरे आहेत?

म आणि ल = च, ण, य → ३ अक्षरे

✅ उत्तर: ४) ल आणि त 

---

६) वाक्य: "माझ्या आजोबांची शाळा गावाच्या मध्यभागी आहे."

दोन अक्षरी शब्द: शाळा, आहे 

✓ दोन अक्षरी शब्द = २ शब्द

✅ उत्तर: २) २

---

७) जोडशब्द ओळख:

पाणथळ ❌ 

घरदार ✅

हळूहळू ❌

चंद्रकोर ❌

गोडधोड ✅

सगेसोयरे ✅

✅ जोडशब्द = घरदार, गोडधोड , सगेसोयरे → ३

✅ उत्तर: २) ३

---

८) ‘रु, फु, ख, पा, ल’ या अक्षरांपासून तयार होणारा योग्य शब्द:

शब्द: फुलपाखरू 

✅ उत्तर: ४) रू 

---

९) 'वेडावाकडा' या शब्दातील अक्षरांपासून कोणता शब्द तयार होऊ शकत नाही?

उपलब्ध अक्षरे: 

पाहुयात:

डावा — ✅

कडा — ✅

वाडा — ✅

देवा — ❌ 

✅ उत्तर: ४) देवा

---

१०) जोडाक्षरे असणारे शब्द:

विघ्नेश्वर → घ्न, श्व

प्र

ज्ञा →प्र, ज्ञ, 

कर्तृत्व → र्त, त्व

छत्रपती → त्र

संस्कृती → स्कृ

शत्रू → त्र

✓ दोन जोडाक्षरे असलेले =

विघ्नेश्वर (घ्न, श्व)

कर्तृत्व (र्त , त्व)

प्र ज्ञा (प्र, ज्ञ) — दोन

=> फक्त ३ शब्दांत दोन जोडाक्षरे आहेत

✅ उत्तर: २) ३

---