विद्यार्थ्यांसाठी वाचन कौशल्य वाढवण्याचे १५ सोपे उपाय

 विद्यार्थ्यांसाठी वाचन कौशल्य वाढवण्याचे १५ सोपे उपाय

शाळेतील अभ्यासात वाचन ही मूलभूत गोष्ट आहे. पुस्तक समजून वाचणारा विद्यार्थी इतर सर्व विषयांमध्ये चांगले गुण मिळवतो. वाचन कौशल्य नैसर्गिकरित्या वाढत नाही. थोडा सराव आणि योग्य पद्धत वापरली तर मुलामध्ये मोठा बदल दिसतो.

इथे विद्यार्थी आणि पालक दोघांसाठीही उपयोगी ठरणारे १५ सोपे उपाय दिले आहेत.

१) दररोज ठराविक वेळ वाचा

दिवसातून किमान १५ ते २० मिनिटे शांतपणे वाचनाची सवय लावा. रोजचा सराव म्हणजे कौशल्याची वाढ.

२) सोप्या पुस्तकांपासून सुरुवात करा

ज्या पुस्तकांमुळे गोंधळ होतो ती टाळा. वाचनाचा आत्मविश्वास वाढेपर्यंत सोप्या कथा, गोष्टी किंवा छोटे धडे वापरा.

३) उच्चार बरोबर ठेवा

हळू आणि स्पष्ट वाचा. शब्दांचा नीट उच्चार आला की वाचन गती आणि समज चांगली होत जाते.

४) ओळीत बोट ठेवून वाचा

विशेषतः प्राथमिक विद्यार्थ्यांसाठी ही पद्धत खूप फायदेशीर आहे. ओळ हरवत नाही आणि लक्ष केंद्रित राहते.

५) नवीन शब्दांची वही ठेवा

वाचनात भेटणारे नवीन शब्द लिहून ठेवा. त्याचा अर्थ शोधा आणि त्या शब्दाचा एक वाक्य तयार करा.

६) परिच्छेद पूर्ण झाल्यावर थोडक्यात सांगा

धडा किंवा कथा वाचल्यानंतर “इथे काय घडलं?” हे मुलाने दोन वाक्यांत सांगणे अपेक्षित आहे. यामुळे समज वाढते.

७) चित्रांचा वापर करा

चित्रकथा, डायग्राम असलेले धडे किंवा कॉमिक्समुळे वाचनात रुची वाढते.

८) मोठ्याने वाचण्याचा सराव करा

मोठ्याने वाचल्याने आत्मविश्वास वाढतो आणि वाचनातील चुका लगेच दिसतात.

९) शब्दसंग्रह वाढवा

दररोज पाच नवीन शब्द शिकण्याचे छोटे उद्दिष्ट ठेवा. शब्दसंपत्ती जितकी वाढेल तितके वाचन सोपे होते.

१०) वाचन करताना प्रश्न विचारा

कथेतील पात्रे, घटना किंवा अर्थ यावर विद्यार्थी स्वतः प्रश्न विचारू लागला की वाचनाची सखोलता वाढते.

११) आवश्यक तेथे अधोरेखा करा

महत्त्वाची माहिती अधोरेखित करण्याची सवय लावा. लक्षात ठेवणे सोपे जाते.

१२) अवघड भाग पुन्हा वाचा

एकदा न समजल्यास दुसऱ्यांदा वाचा. मेंदूला माहिती धरायला वेळ लागतो.

१३) भिन्न शैलीची पुस्तके वाचा

केवळ पाठ्यपुस्तके नव्हे तर चरित्र, माहितीपर लेख, विज्ञानकथा, इतिहासकथा यांचेही वाचन करा.

१४) वाचनाच्या छोट्या स्पर्धा घ्या

कुटुंबात किंवा वर्गात वाचन स्पर्धा घेतली तर रस निर्माण होतो आणि गती सुधारते.

१५) कौतुक करायला विसरू नका

वाचन चांगले झाले की त्वरित कौतुक क

रा. विद्यार्थ्यांना पुढे वाचण्याची प्रेरणा मिळते.